Onbegrip bij opvoeding zorgkind: hoe ga je ermee om?
Toen ik nog geen moeder was en iemand me vertelde dat ze een naaste hadden met autisme of ADHD, ging het bij mij het ene oor in en het andere oor weer uit. “Oeh, dat is heftig”, was dan altijd mijn reactie. Het kwam totaal niet binnen. Ik had geen idee waar diegene dagelijks mee te maken had. Nu ik zelf moeder ben van kinderen met extra zorg, besef ik pas hoeveel onzichtbare uitdagingen erbij komen kijken. Daarom begrijp ik het volkomen als je geen idee hebt hoe het leven van een ouder met een zorgkind eruitziet, simpelweg omdat je het zelf niet meemaakt.
Dit blogartikel is bedoeld voor mensen die dat wél willen begrijpen. Het kan moeilijk zijn om je in te leven in een situatie die je niet zelf hebt ervaren, I get that. Maar als je het écht wilt begrijpen, vraagt dat van jou dat je je eigen gedachten en aannames loslaat. Probeer open te staan voor het onbekende. Laat los wat je denkt te weten en luister met oprechte interesse naar de ervaringen van anderen. Het is niet altijd makkelijk om een ander perspectief te zien, maar het biedt je de kans om te leren, je blik te verruimen en meer begrip te tonen. Door je gedachten even los te laten en niet koppig vast te houden aan je eigen perspectief, kun je een verbinding maken met een realiteit die voor anderen dagelijks is.
Waarom ontstaat onbegrip bij de opvoeding van een zorgkind?
“Wat maakt het uit als je kind zich anders ontwikkelt? Of als je kind naar speciaal onderwijs gaat? Kom op, niet zo’n drama maken. Het is toch niet het einde van de wereld? Ik had nooit hoge verwachtingen van mijn kinderen.”
Als ouder van een zorgintensief kind heb ik dit soort opmerkingen vaker gehoord dan me lief is. En eerlijk? Ze doen pijn. Niet omdat ze uit kwaadaardigheid komen, maar omdat ze laten zien dat er weinig begrip is. Inmiddels weet ik dat zulke uitspraken meestal komen van mensen voor wie beperkingen iets ver van hun bed show zijn. Ze kunnen zich simpelweg niet voorstellen hoe het écht is om een zorgkind op te voeden Ze bedoelen het misschien niet verkeerd, maar ze missen een belangrijk besef:
Niemand—echt niemand!—gaat zonder verwachtingen een zwangerschap in.
Zodra je weet dat je een kindje krijgt, begin je te dromen. Je stelt je voor hoe je baby eruit zal zien, wat voor opvoeding je wil geven, welke waarden je wil meegeven. Je hoopt dat je kind gelukkig zal zijn, kansen zal krijgen, een mooie toekomst tegemoet gaat.
Voor veel ouders blijven die dromen redelijk overeind. Natuurlijk, het leven loopt nooit helemaal zoals gepland, maar de grote lijnen blijven vaak hetzelfde. Je kind groeit op, gaat naar school, ontwikkelt zich min of meer volgens verwachting. Maar voor ouders zoals ik ziet die toekomst er al snel heel anders uit.
Ook ik had dromen. Ik zag mijn kinderen opgroeien in vrijheid, met eindeloze mogelijkheden en kansen. Maar het leven had andere plannen. En niets kan je voorbereiden op het moment dat je beseft dat je kind extra ondersteuning nodig heeft.
Van vrijheid naar gevangenschap
Die droom van vrijheid verandert wanneer je te maken krijgt met kinderen met beperkingen. Vrijheid maakt vaak plaats voor een gevoel van gevangenschap. Niet omdat je minder van je kinderen houdt, maar omdat je gevangen raakt in een bureaucratisch systeem waarin ouders en kinderen voortdurend tegen grenzen aanlopen. Alleen al het regelen van passend onderwijs is een enorme uitdaging. Mijn kinderen gaan naar een cluster 3-school, waarvoor ze eerst een jaar op de wachtlijst hebben gestaan. Maar om überhaupt op die wachtlijst te komen, moesten mijn kinderen een heel traject doorlopen.
Om daar geplaatst te worden was een diagnose vereist, moesten mijn kinderen een IQ-test ondergaan en werden ze geobserveerd door iemand van het samenwerkingsverband. Daarnaast was een orthopedagoog van de betreffende school betrokken. Vervolgens moest er een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) worden aangevraagd, een proces dat maar liefst zes weken duurde. Pas na goedkeuring van die TLV konden mijn kinderen eindelijk naar school.
Maar let op: dit is hoe het in Rotterdam en omstreken gaat. Onlangs (jan. 2025) hoorde ik van iemand met wie ik in een groepschat zit, dat het in Den Haag anders werkt. In Den Haag mogen ouders hun kind niet meer zelf aanmelden bij een school binnen het speciaal onderwijs, om te voorkomen dat kinderen onnodig op een wachtlijst komen te staan. In Den Haag komt er eerst een medewerker bij je thuis. Die medewerker bespreekt wat voor hulp je nodig hebt en wat voor onderwijs het beste past bij je kind. Op basis daarvan krijg je een verklaring. Maar zelfs voor het verkrijgen van die verklaring is er een lange wachttijd, die kan oplopen tot een jaar. Die verklaring is echter alleen bedoeld om je kind te kunnen inschrijven bij een school. Vervolgens kom je daar ook weer op een wachtlijst te staan.
Wat jij niet ziet, maar wij dagelijks voelen
En dat is nog maar het begin. Want passend onderwijs is slechts één onderdeel van de vele obstakels waar je als ouder van een zorgkind tegenaan loopt. Je vecht niet alleen voor onderwijs, maar ook voor zorg, begeleiding en soms zelfs simpelweg erkenning. Wil je weten hoe het is om te leven in een systeem dat je zou moeten helpen, maar je juist laat struikelen?
Mijn verhaal gaat verder. In deel 2 neem ik je mee in de dagelijkse strijd van ouders die klem zitten tussen regels, wachtlijsten en een gebrek aan maatwerk. Lees hoe het voelt om te overleven in een systeem dat niet met je meebeweegt, maar je tegenwerkt.
→ Lees deel 2: Overleven in gevangenschap – een systeem dat eigenlijk zou moeten helpen.
Je staat er niet alleen voor
Het gevoel van onbegrip bij de opvoeding van een zorgkind kan zwaar wegen, maar je hoeft het niet alleen te dragen. In mijn community brengen we moeders samen die elkaar écht begrijpen. Een plek waar je herkenning vindt, ervaringen kunt delen en steun krijgt van anderen die precies weten hoe het voelt.
💬 Wil jij deel uitmaken van een groep moeders die elkaar steunen en versterken? Meld je aan voor de community en ontdek de kracht van samen!
